Poradniki

Koszenie

Jak często kosić trawnik? Odpowiedź na to pytanie zależy od wielu czynników np: jakie stosujemy nawożenie, jak często podlewamy, jaka jest pora roku, jakie mamy wymagania co do wysokości darni? Nawożenie powoduje silniejszy wzrost roślin co w konsekwencji wpływa na potrzebę częstszego koszenia.

Tempo wzrostu trawy jest różne w ciągu roku. Wiosną i wczesną jesienią trawnik wymaga koszenia co najmniej raz w tygodniu. Podczas letnich upałów i późną jesienią wzrost trawy prawie się zatrzymuje ze względu na zbyt wysoką lub niską temperaturę. Trawnik wymaga wtedy koszenia nie częściej niż co dwa, trzy tygodnie. Częstotliwość koszenia zależy także od wysianych gatunków i odmian traw w mieszance trawnikowej. Trawy pastewne dają wysokie odrosty a gazonowe niskie.

Na jaką wysokość kosić? Najważniejsze jest przestrzeganie zasady: nie ścinamy jednorazowo więcej niż 1/3 - 1/2 rośliny. Nie stosowanie się do tej zasady powoduje, że trawnik traci ładny wygląd i może chorować. Nadmierne skracanie powoduje odsłonięcie zacienionych części rośliny, które w silnym słońcu ulegają uszkodzeniu. Poza tym zbyt niskie przycięcie powoduje szok dla systemu korzeniowego, co w konsekwencji prowadzi do częściowego zamierania korzeni. Istnieje ścisła zależność pomiędzy głębokością systemu korzeniowego a wysokością koszenia. Kiedy trawa jest prawidłowo koszona korzeń rośnie głębiej, roślina jest mocniejsza i odporniejsza.  Trawniki mogą być koszone na różną wysokość. Częstotliwość koszenia zależy od rodzaju trawnika. Trawnik przydomowy utrzymywany na wysokości 4-5 cm kosimy co 5-7 dni. Boisko do gry w piłkę nożną o wysokości darni 2,5 do 3 cm wymaga koszenia co 3, 4 dni. Trawnik typu golfowego "green'u" o wysokości 0,5-1,0 cm potrzebuje codziennego koszenia. Trawniki nisko utrzymywane wymagają częstszego podlewania i wyższego nawożenia. Poza tym są bardzo podatne na choroby. Ze względów praktycznych trawniki przydomowe nie powinny być koszone niżej niż 4-5 cm. Każdorazowe przerośnięcie trawnika powoduje konieczność wyższego koszenia.  Najłatwiej jest kosić suchy trawnik, nie mamy wtedy kłopotu z zapychaniem się kosiarki. Podczas upałów nie powinniśmy kosić trawnika w południe - jest to dodatkowy stres dla roślin. Dobrze jest wtedy również podnieść wysokość koszenia.

Jeżeli chcemy mieć ładną murawę nie możemy dopuścić do zalegania resztek ściętej trawy. Najlepiej jeżeli kosiarka jest samo-zbierająca - z tzw. koszem. Czasami można nie zbierać ściętej trawy pod warunkiem, że pokos nie jest zbyt obfity a pogoda gwarantuje szybkie wyschnięcie i rozwianie  resztek siana.  Darń trawnika wymaga nieznacznej regulacji wysokości koszenia w zależności od warunków pogodowych sprzyjających lub negatywnie wpływających na rozwój trawy. Wiosną przed zazielenieniem się trawnika, starą darń ścinamy nisko na około 2,5 cm. W kolejnych zabiegach podnosimy stopniowo nóż do 4 -5 cm, a w okresie upałów do 6-7 cm (w lipcu, sierpniu). Po ustąpieniu nie sprzyjającego okresu powracamy do niższego koszenia. Ostatni zabieg wykonujemy przed nadejściem mrozów w końcu października lub na początku listopada. Ścinamy wtedy nisko na około 3 cm. Powinniśmy to połączyć z dokładnym usunięciem liści.

 Kosiarki

Kosiarki można podzielić na rotacyjne i bębnowe. W kosiarkach rotacyjnych elementem tnącym jest nóż kręcący się ze znaczną prędkością nad powierzchnią ziemi. Koszenie następuje przez urywanie liści uderzeniem noża. Powstają w ten sposób na liściach rozległe rany objawiające się tzw. bieleniem końców. Widoczne zwłaszcza po skoszeniu kosiarką z tępym nożem. Górna powierzchnia trawnika wówczas zamiast soczystej zieleni ma białawo-słomkowy odcień.

Obecnie na rynku mamy bardzo duży wybór kosiarek rotacyjnych. Są one najmniej kłopotliwe w eksploatacji. Mogą być wyposażone w silniki elektryczne lub spalinowe. Chętniej kupowane są kosiarki elektryczne z uwagi na niższe ceny i tzw. pro - ekologiczny charakter pracy (są ciche i nie wytwarzają spalin). Ten rodzaj kosiarek przeznaczony jest dla właścicieli niewielkich trawników około 100 m2. Pielęgnacja większych powierzchni, ze względu na zasilający przewód elektryczny, jest bardzo uciążliwa. Kosiarki rotacyjne są czasem wyposażone w tzw. mulchery. Specjalnie skonstruowany nóż rozdrabnia ścinaną trawę i wdmuchuje ją w głąb darni. Urządzenia tego typu nie nadają się na trawniki dekoracyjne (intensywnie nawożone i często koszone). Powodują one nadmierne gromadzenie się martwych resztek roślinnych na powierzchni ziemi i powiększają tzw. sfilcowanie darni. Jest to zjawisko niepożądane.  Kosiarki bębnowe ścinają trawę na zasadzie nożyc. Na liściu powstaje minimalna rana. Można powiedzieć, że jest to idealne koszenie. Element tnący w tego typu kosiarce składa się z: obracającego się bębna ze spiralnie ułożonymi nożami i na stałe umocowanej krawędzi przeciwtnącej tzw. noża dolnego. Liczba noży i prędkość obracania się bębna decydują o dokładności koszenia. Kosiarki tego typu mogą kosić trawnik bardzo nisko do 0,5 cm. Nie nadają się jednak do koszenia trawników nierównych i niesystematycznie koszonych. Kosiarki bębnowe na polskim rynku znane są przede wszystkim w wersji napędzanej siłą mięśni tzn. pchane. W sprzedaży oferowane są również droższe modele z silnikiem elektrycznym.

Nawożenie

Przeważnie użytkownicy trawników zdają sobie sprawę z tego, że trawnik należy kosić i podlewać. Nie wiele osób wie o tym, że wymaga on również odżywiania - nawożenia. Każdorazowe koszenie pozbawia trawę części liści, które ona stara się odbudować. Dlatego musi mieć zapewnioną nieustanną dostawę składników mineralnych, by mieć ładny kolor, dobry wigor i tworzyć gęstą darń.

Prawidłowo nawożony trawnik ma zielony kolor, jest gęsty, posiada siłę do wzrostu, nie jest opanowywany przez chwasty, choroby i insekty. Przenawożony wygląda mniej atrakcyjnie i jest bardziej podatny na środowiskowe stresy i zniszczenie. Trawa do swego wzrostu wymaga około szesnastu różnych minerałów - pierwiastków. Niektóre z nich jak azot (N), fosfor (P), potas (K) pobierane są przez rośliny w dużych ilościach inne zaś jak magnez (Mg), siarka (S), wapń (Ca) potrzebne są w mniejszych, a cynk (Zn), bor (B) i inne mikroelementy wymagane są w ilościach śladowych. Na nowo zakładanych trawnikach pierwsze nawożenie można wykonać przed siewem. Najlepszym do tego celu nawozem jest Azofoska lub Polifoska, który dajemy w ilości około 3 kg na 100 m2. Nie jest to jednak zabieg konieczny. W dobrze przygotowanym podłożu, wzbogaconym substancją organiczną znajduje się minimum składników zapewniających start trawie. W ten sposób młode rośliny zmuszone są do szukania pokarmu rozbudowując system korzeniowy co czyni je silniejszymi i odporniejszymi na różne stresy zwłaszcza susze.

Drugie nawożenie stosujemy po pierwszym koszeniu lub gdy zauważymy wyraźne oznaki żółknięcia lub zatrzymania wzrostu traw. Na istniejących już trawnikach pierwsze nawożenie wykonujemy wczesną wiosną (w połowie marca). Roczna dawka nawozów mineralnych powinna mieścić się w granicach 1.4 - 2.4 kg czystego N/100m2 przy zachowaniu proporcji NPK jak 4:1:2. Ilość tą należy podzielić na 3- 6 dawek. Istnieje następująca zasada stosowania azotu w sezonie: 60% marzec - maj, 30 - 40% czerwiec - sierpień 0 - 10% listopad. Brak azotu objawia się najczęściej żółknięciem dolnych liści. Stosowanie potasu ma szczególne znaczenie w okresie letnich upałów i jesienią. Na intensywność zieleni korzystnie wpływa magnez i żelazo. Do nawożenia trawników możemy używać nawozy wieloskładnikowe (NPK) - Azofoska, Polifoska i nawozy azotowe: Saletra amonowa, Mocznik, Saletrzak, Siarczan amonu lub specjalne mieszanki nawozowe, których zasady stosowania znajdują się na opakowaniach.

Najlepszym rozwiązaniem, choć nieco droższym jest użycie specjalnej mieszanki nawozowej o długotrwałym działaniu. Jednorazowe zastosowanie nawozów otoczkowanych takich jak Sierrablen czy Granucote CRF wiosną w dawce 5kg/100m2 daje całoroczną zieleń i zwiększoną odporność na stresy. Składniki odżywcze uwalniane są sukcesywnie przez 5-6 miesięcy, dzięki czemu roślinom dostarczana jest optymalna dawka. Dodatkowa zawartość żelaza (oprócz NPK) korzystnie wpływa na wybarwienie trawy. Inne nawozy o przedłużonym działaniu takie jak: Greenmaster, Sportsmaster CRF,  Sierraform GT czy Greenstar CRF mogą być stosowane w ciągu całego sezonu wegetacyjnego. Nawozy te mają przedłużone działanie do 2-3 miesięcy. Zapewniają równomierną i szybką reakcję  trawnika na aplikację. Jednocześnie nie dochodzi do strat wynikających z wypłukiwania pierwiastków w głębsze partie gleby.

Ponadto nawozy o długotrwałym działaniu:

• poprawiają odporność roślin na choroby;
• zapewniają wzmocnienie trawy przy ograniczonym wzroście;
• nadają roślinom żywe wybarwienie;
• korzystnie wpływają na pojemność sorpcyjną gleby;
• zatrzymują składniki pokarmowe w strefie korzeniowej oraz ułatwiają ich pobieranie;
• podnoszą odporność trawy na suszę i niskie temperatury.

Zabiegi specjalne

Wertykulacja jest zabiegiem łączącym wyczesywanie martwych roślin z płytkim nacinaniem (do około 2 cm) powierzchni darni. Poza tym, następuje rozcinanie rozłogów i powierzchniowe napowietrzenie gleby. Wertykulację przeprowadzamy wiosną po pierwszym koszeniu. Dobrze jest połączyć ten zabieg z podsiewem miejsc, które szczególnie ucierpiały podczas zimy. Po raz drugi wertykulację przeprowadza się wczesną jesienią. Wyczesywanie wykonać można przy użyciu metalowych grabi. Obecnie w sklepach ogrodniczych są sprzedawane wertykulatory ręczne. Przypominają one swym wyglądem grabie o zębach wykonanych ze sprężystej blachy czasami wyposażone dodatkowo w kółka dystansowe. Wertykulacja na większych powierzchniach trawników wymaga jednak użycia wertykulatora mechanicznego.

Aeracja to wgłębne napowietrzanie trawnika. Wykonywana jest w miejscach często uczęszczanych, nadmiernie deptanych np: na ścieżkach, w miejscach parkowania samochodu, na boiskach sportowych. Diagnoza wtedy wydaje się prosta: "nasza trawa nie jest odporna na deptanie", ale często jest błędna. Okazuje się że nadmierne deptanie, czy jeżdżenie po trawie sprzyja zagęszczaniu się gleby. W zbitą ziemię trudno wsiąka woda i brakuje w niej powietrza niezbędnego dla życia systemowi korzeniowemu, co w konsekwencji jest przyczyną wypadania trawy. Aby przeciwdziałać temu procesowi należy trawnik napowietrzać. Aerację najlepiej jest przeprowadzić wczesną wiosną, gdy ziemia już obeschnie. Wykonuje się ją specjalnymi maszynami tzw. aeratorami. Również skutecznie można to zrobić np. widłami amerykańskimi nakłuwając glebę na głębokość 10 - 15 cm w odstępach 10 - 15 cm, lekko podważając. Zabieg ten powinien być wykonany w miarę możliwości na całej powierzchni trawnika, co najmniej raz na dwa - trzy lata. Miejsca szczególnie uczęszczane należy napowietrzać co najmniej raz w sezonie.

 Piaskowanie to posypywanie powierzchni trawnika 2-5 mm warstwą piasku. Zabieg ma na celu wyrównanie powierzchni, przyspieszenie krzewienia traw i spowodowanie lepszej przepuszczalności wody do podłoża. Służy także wypełnieniu otworów aeracyjnych.

Wałowanie jest zabiegiem pielęgnacyjnym najczęściej stosowanym na boiskach piłkarskich. Ma za zadanie dociśnięcie korzeni traw do podglebia, szczególnie po okresie zimowym. Pod ciężarem wału osiadanie powierzchni nie powinno przekraczać 0,5-1 cm. Przy zabiegu ważna jest umiarkowana wilgotność gleby. Na trawnikach przydomowych wałowanie stosuje się po wysiewie nasion lub położeniu darni.